کانی شناسی تیتانیم فهرست مطالب فصل اول-کانی شناسی تیتانیم ۱-۱-ایلمنیت ۱ ۱-۲-لوکوکسن ، ایلمنیت دگرسان شده ۶ ۱-۳-روتیل ۷ ۱-۴-آناتاز ۱۱ ۱-۵- بروکسیت ۱۳ ۱-۶- اسفن ۱۴ ۱-۷- برو وسکیت ۱۳ فصل دوم-زمین شناسی کانسار های تیتانیم دار ۲-۱-کلیات ۱۷ ۲-۲-ذخایر ماگمایی ۱۹ ۲-۳-کانسار های پلاسری تیتانیم ۲۰ ۲-۴- کانسار های ناشی از هوا زدگی ۲۴ ۲-۵-کانسار های رسوبی ـ آتشفشانی ۲۴ ۲-۶- کانسارهای با منشاء دگرگونی ۲۸ فصل سوم- ذخایر احتمالی ایران ۳-۱-کلیات ۲۹ ۳-۲-کانی سازی در ناحیه ساغند ـ زریگان ۲۹ ۳-۳- کانی سازی تیتانومنیتیت در جنوب سیخورلن ۳۰ ۳-۴-نهشته های ناحیه گیلان ۳۱ ۳-۵-نهشته های ناحیه مازندران ۳۳ ۳-۶-کانسار ایلمنیت کهنوج ۳۴ فصل چهارم-تیتانیوم و ترکیبات آن ۴-۱-تیتانیم ۳۵ ۴-۲-آلیاژ های تیتانیوم ۳۶ ۴-۳-کاربرد فلز تیتانیم و آلیاژ های تیتانیوم ۳۷ ۴-۴- ترکیبات تیتانیوم و کاربرد آنها ۳۸ ۴-۴-۱- ترکیبات هیدروژن دار تیتانیوم ۳۸ ۴-۴-۲- ترکیبات بر دار تیتانیوم ۳۹ ۴-۴-۳- ترکیبات کربن دار تیتانیوم ۳۹ ۴-۴-۴-ترکیبات نیتروژن دار تیتانیوم ۳۹ ۴-۴-۵- تیتاناتها ۴۰ ۴-۴-۶- ترکیبات هالوژنه تیتانیوم دار ۴۱ ۴-۴-۷- ترکیبات دیگر تیتانیوم ۴۲ ۴-۵- تهیه فلز تیتانیوم ۴۲ ۴-۵-۱- فرایند یدید ۴۳ ۴-۵-۲- فرایند تولید تیاتنیوم الکترولیتی ۴۳ ۴-۵-۳- روش کرول ۴۴ ۴-۵-۴- فرایند هانتر ۴۴ ۴-۶- بازار جهانی فلز تیتانیوم ۴۵ فصل پنجم- دی اکسید تیتانیوم ۵-۱-کلیات ۵۰ ۵-۲-دی اکسید تیتانیوم به عنوان رنگدانه ۵۰ ۵-۳-دیگر کاربردهای دی اکسید تیتانیوم ۵۵ ۵-۴-تولید دی اکسید تیتانیوم ۵۸ ۵-۵-فرایند های مختلف تهیه دی اکسید تیانیوم ۵۹ ۵-۵-۱- فرایند سولفات ۶۲ ۵-۵-۲- فرایند کلرید ۶۵ ۵-۵-۳- فرایند فلوئورید ۶۸ ۵-۶- واردات کشور ۷۲ فصل ششم ـ پر عیار سازی ایلمنیت ۶-۱-کلیات ۷۴ ۶-۲- ذوب در کوره های الکتریکی ۷۴ ۶-۲-۱- بازار سرباره غنی از دی اکسید تیتانیوم ۶-۳- اسید شویی ایمنیت ۷۶ ۶-۳-۱- اسید شویی با اسید سولفوریک ۷۶ ۶-۳-۲- اسید شویی با اسید هیدرو کلریک ۷۸ ۶-۴- احیاء مستقیم کانسنگ و جدا سازی آهن ۷۸ فصل هفتم ـ روشهای متداول کانه آرایی ۷-۱- کانسار های اولیه ۸۴ ۷-۲-کانسارهای ثانویه ۸۹ ۷-۲-۱- واحد های مرحله اول آرایش ۹۱ ۷-۲-۲- مراحل ثانویه ۱۰۱ ۷-۲-۳- واحدهای آرایش بعضی از کانسارهای ماسه ای در دنیا ۱۰۵ ۷-۳-سابقه بررسی های کانه آرایی کانسنگ کهنوج ۱۱۲ منابع و ماخذ ۱۱۶ در حال حاضر بیش از ۷۰ کانی تیتانیم شناخته شده است. مهمترین کانیهای اقتصادی تیتانیم ایلمنیت، روتیل و آناتاز هستند. کانیهای اسفن، بروکیت، پرووسکیت دیگر کانیهای مهم تیتانیم هستند. ۱-۱- ایلمنیت ایلمنیت اولین بار در کوههای ایلمن واقع در جنوب کوههای اورال اتحاد جماهیر شوروی یافت شده است. ایلمنیت فراوانترین کانی تیتانیم با ترکیب اکسیدهای مرکب (اسپینلها) و با فرمول شیمیایی FeTiO3 یا FeO+TiO2 ، به طور تئوری دارای ۶/۳۱ درصد تیتانیم، ۸/۳۶ درصد آهن و ۶/۳۱ درصد اکسیژن است و بر حسب دگرسانی کانی، این مقادیر تفاوت خواهند کرد. معمولاً ناخالصیهای آلومینیم، منیزیم، نیوبیم، وانادیم، کرم، منگنز، آهن سه ظرفیتی در آن وجود دارد. به همین دلیل کانی بدون ناخالصی را کریکتونیت می نامند. در صورتی که منیزیم به طور کامل جایگزین یون آهن شود کانی گایکیلیت با ترکیب شیمیایی MgTiO3 و در صورت جایگزینی توسط منگنز، کانی پیروفانیت با ترکیب شیمیایی MnTiO3 به وجود می آید. یک سری محلول جامد پیوسته بین ایلمنیت و هماتیت در دمای ۱۰۵۰ درجه سانتیگراد وجود دارد.. با کاهش دما، حلالیت Fe2O3 در FeTiO3 کاهش یافته و در نتیجه موجب تشکیل ایلمنیت حاوی هماتیت و هماتیت حاوی ایلمنیت می شود. به این ترتیب هماتیت به شکل عدسیهای ضخیم و نازک، به صورت ادخال در بسیاری از ایلمنیتها وجود دارد. عده ای بر این عقیده هستند که وجود ترکیب Fe2O3 به دلیل حضور کانی آریزونیت با فرمول شیمیایی TiO2 , Fe2O3 است. احتمال حضور دانه های کوچک کروندوم در ایلمنیتی با منشاء ماگمای غنی از اکسید آلومینیم وجود دارد. به نظر می رسد که این دانه ها را نیز باید به عنوان محصولات ناآمیختگی در نظر گرفت. فهرست منابع ۱- آبراموف و دیگران (۱۹۸۴) : ً پلاسرهای تیتانیم در رسوبات دوونین و کربنیفر تحتانی با سن زغال البرز ً، شرکت ملی فولاد ایران. ۲- آرزم، فرزاد و دیگران (۱۳۶۵) : ً اکتشافات ژئوشیمیایی زیرکونیم و تیتانیم در ناحیه ساغند – زریگان ً، سازمان زمین شناسی کشور . ۳- آرزم، فرزاد (۱۳۶۶) : ً اکتشافات تیتانیم ناحیه ساغند – زریگان ً ، هفتمین گردهمایی علوم زمین در سازمان زمین شناسی کشور. ۴- برادی، جرج و هنری کلوزر (۱۳۶۶) : ً فرهنگ مواد ً ، ترجمه فرهنگ پرویز، انتشارات جامعه ریخته گران ایران. ۵- تعویذی ، فرزاد (۱۳۶۶) : ً تیتانیم در اقتصاد و صنایع جهان ً، دفتر آموزش معاونت طرح و برنامه ۶- حسنی پاک، علی اصغر (۱۳۶۲) : ًاصول اکتشافات ژئوشیمیایی ً، چاپ اول، مرکز نشر دانشگاهی ۷- دی اکسید تیتان، مرکز تهیه و توزیع مواد شیمیایی وزارت بازرگانی، خرداد ۱۳۶۸٫ ۸- عرفانی، حسین (۱۳۶۵) : ً زمین شناسی اقتصادی ً ، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم . ۹- علی نیا ، فیروز (۱۳۶۵) : ً کانی شناسی و بلور شناسی ً ، جزوه درسی دانشکده معدن دانشگاه امیرکبیر. ۱۰-کوثری، سلیمان و منصور زکی خانی ، (۱۳۶۳) : ً شناسایی منابع تیتانیم در دشت ساحلی گیلان ً ، سازمان زمین شناسی کشور . ۱۱-کوثری ، سلیمان (۱۳۶۶) : ً کاربرد کانیها و مواد معدنی در صنایع – تیتانیم ً ، رشد آموزش زمین شناسی، سال سوم. ۱۲-طرح اکتشاف ایلمنیت کهنوج، سازمان زمین شناسی.